Όταν γνώρισα τη Δήμητρα, πριν από περίπου τρία χρόνια, το πρώτο που παρατήρησα ήταν τα χέρια της. Είχαν εμφανή σημάδια ερεθισμού μέχρι το ύψος του αγκώνα, ενώ γύρω από τον καρπό είχαν σχηματιστεί πληγές. Μου έκανε εντύπωση πόσες φορές απολύμαινε, τα ήδη ταλαιπωρημένα χέρια της κατά τη διάρκεια μιας μόνο συνάντησης. Για να κάτσει σε μία καρέκλα έπρεπε οπωσδήποτε να την απολυμάνει, γι’ αυτό και προτιμούσε καρέκλες χωρίς ύφασμα στην επιφάνεια τους. Για να χρησιμοποιήσει τα μέσα μεταφοράς φορούσε πάντα γάντια μιας χρήσης όπως και μπλούζες με κουκούλα ανεξαρτήτως καιρού, γιατί όπως μου έλεγε τα μαλλιά δεν καθαρίζονταν το ίδιο εύκολα και καλά, όπως το δέρμα μας. Το κινητό της ήταν τυλιγμένο με μεμβράνη και απέφευγε να χρησιμοποιήσει αντικείμενα που ενδέχεται να ‘χει ακουμπήσει και κάποιος άλλος. Γι’ αυτό άλλωστε αποστείρωνε κάθε προϊόν που αγόραζε πριν το τακτοποιήσει στα ντουλάπια και τα ράφια του σπιτιού της.
Θυμάμαι να μου λέει γελώντας ότι εδώ και χρόνια είχε «καταργήσει» τα μάλλινα ρούχα καθώς δε μπορούσε να τα πλένει στους υψηλότερους βαθμούς του πλυντηρίου, όπως έκανε με τα υπόλοιπα ρούχα της. Τα τελευταία χρόνια, της ήταν δύσκολο να διατηρήσει την επαφή της με συγγενείς και φίλους, καθώς κάθε έξοδος της, απαιτούσε μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία προετοιμασίας και απολύμανσης. Για τον ίδιο λόγο σπάνια δεχόταν επισκέψεις σπίτι της κι όταν αυτό γινόταν, οι επισκέπτες της έπρεπε κατά την είσοδο τους να απολυμαίνουν τα χέρια τους και να φορούν ειδικά πλαστικά καλύμματα ποδιών. Αισθανόταν μεγάλη ευγνωμοσύνη για τους γονείς της που της κληροδότησαν κάποια ακίνητα, από τα εισοδήματα των οποίων μπορεί και βιοπορίζεται. Της φάνταζε απίθανο να μπορέσει να δουλέψει οπουδήποτε, χωρίς να κατακλύζεται από άγχος για τα μικρόβια.
Η Δήμητρα όπως και κάθε άνθρωπος που πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αναγνωρίζει πως αυτές οι επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις (ιδεοληψίες), ότι δηλαδή τα πάντα γύρω της είναι γεμάτα μικρόβια, είναι προϊόν του δικού της νου και της προκαλούν έντονο άγχος και ενόχληση. Στην προσπάθεια της μάλιστα να καταστείλει αυτές τις σκέψεις, βιώνει την ακατανίκητη ανάγκη να επιδοθεί σε μικρές καθημερινές τελετουργίες (ψυχαναγκασμοί), όπως το να απολυμαίνει τα χέρια της έως και 60 φορές την ημέρα, προκειμένου να ανακουφίσει το άγχος της για τα μικρόβια. Γνωρίζει καλά ότι τόσο οι σκέψεις όσο και οι πράξεις της είναι υπερβολικές και παράλογες, επιβλαβείς πολλές φορές, ωστόσο αδυνατεί να τις καταπολεμήσει.
Με την έναρξη της πανδημίας του νέου κορονοιού το άγχος της εκτοξεύθηκε, καθώς για πρώτη φορά οι κατά τα άλλα “παράλογες” και υπερβολικές σκέψεις της, απέκτησαν πολύ στέρεες και ρεαλιστικές βάσεις. Την πρώτη φορά που κυκλοφόρησε έξω, μετά την επιβολή των νέων μέτρων προστασίας για τον κορονοιό, το πρώτο πράγμα που μου είπε όταν με είδε, ήταν « καλώς ήρθατε στον κόσμο μου». Και είχε τόσο δίκιο. Για πρώτη φορά οι άλλοι γύρω της μοιράζονταν τους ίδιους φόβους με εκείνη, τις ίδιες σκέψεις. Για πρώτη φορά και η καθημερινότητα των γύρω της, έγινε πιο χρονοβόρα με σταθερές και θεσπισμένες διαδικασίες απολύμανσης και προστασίας. Για πρώτη φορά ένιωσε ότι κυκλοφορεί σε έναν κόσμο που ανήκει και εκείνη, για πρώτη φορά δεν ήταν εκείνη η αλλόκοτη, η περίεργη, αλλά ένας άνθρωπος «σαν όλους τους άλλους».
Είναι από τις βασικές ιδιότητες των μεγάλων κρίσεων βλέπεις, να ανατρέπουν την εκάστοτε τάξη πραγμάτων, και να αντιστρέφουν τους όρους κάθε παιχνιδιού. Μετά από αυτό λοιπόν, κάθε φορά που θα θεωρούμε δευτερεύοντα τα ζητήματα ψυχικής υγείας, ή θα κρίνουμε έναν άνθρωπο για αυτά, ας αναλογιστούμε όσα ζούμε σήμερα. Για κάθε απερίσκεπτο «όλα στο μυαλό είναι μωρέ», ας κάνουμε την σοβαρή διευκρίνιση, ότι για να βιώσουμε εμείς, ένα μόνο μέρος της οδύνης και του άγχους, που βιώνουν καθημερινά οι άνθρωποι με ψυχικές δυσκολίες, χρειάστηκε κάποτε να ζήσουμε μια πραγματική πανδημία.
*Για λόγους προστασίας του απορρήτου, τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν δεν είναι πραγματικά.
